Matrika Pokharel: टिप्पन समालोचना

मातृका पोखरेल
मातृका पोखरेल
मातृका पोखरेल
मातृकाप्रसाद पोखरेल
मातृका पोखरेल
शब्द-सिर्जना

Thursday, September 5, 2019

टिप्पन समालोचना - खेम थपलिया

Posted by मातृका पोखरेल at 7:04 AM

Email This BlogThis!Share to X Share to Facebook Share to Pinterest

No comments:

विषय-सूची [ बिबिध - लेख /समाचार /गोष्ठी / सभा / सम्मेलन आदि ]

फेडोल साहित्य प्रतिष्ठानले पाँच स्रष्टालाई सम्मान गर्ने
अग्रज साहित्यकार शान्तदासको स्मृतिमा - अनिल शर्मा
राष्ट्रव्यापी प्रतियाेगितासहितकाे कविता महोत्सव सम्पन्न
'सम्झनामा चैत्र - ३' कार्यक्रमको आयोजना
सम्बन्ध कला प्रदर्शनी - २०८० मा कविता वाचन कार्यक्रम
प्रतिष्ठानको आयोजनामा मित्रराष्ट्र भारतका स्रष्टा एवम् कलाकारको सम्मानमा कार्यक्रम

विषय-सूची [ फुटकर कविता ]

हामीहरू र उनीहरू
दुर्घटित सपनाको भञ्ज्याङ्बाट
यो सहरमा को को बस्छन् ?
कविता : सर्कसमा बाघ
कविता : जसबहादुर सुनुवार

विषय-सूची (फुटकर लेख/टिप्पणी/समिक्षा)

‘रअ’को मिसन र तराई आन्दोलन - मातृका पोखरेल
रूद्र खरेल व्यङ्ग्य निबन्धको शिखर व्यक्तित्व - मातृका पोखरेल
गणतन्त्र कविताको सान्दर्भिकता - मातृका पोखरेल
जनमत र म - मातृका पोखरेल
गणतन्त्र आन्दोलनमा स्रष्टाहरूको भूमिका - मातृका पोखरेल
खोटाङ्का कविताले बोकेको मूल्यबोध - मातृका पोखरेल
साहित्यिक पत्रकारिता र पोखरा गोष्ठी - मातृका पोखरेल
कविताको बजारमा कविता खोज्नुपर्ने बेला - मातृका पोखरेल
खोटाङ्का आकाशगंगामा चम्किएका ताराहरू - मातृका पोखरेल
प्राज्ञ सभा र प्रश्रितको राजिनामा - मातृका पोखरेल
सामाजिक मूल्यको दृष्टिमा शीतविन्दुका कविताहरू - मातृका पोखरेल
महाश्वेता देवी , जनयुद्ध र कविताको मूल्य - मातृका पोखरेल
के अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता वर्गीय हुँदैन ? - मातृका पोखरेल
अमृत राय जीवनका पन्नाहरूमा - मातृका पोखरेल
अर्को बालीको तयारीमा कवि उदासी - मातृका पोखरेल
झापाको लक्ष्मी जयन्ति : केही प्रश्न केही जिज्ञासा - मातृका पोखरेल
माओवादीको सांस्कृतिक विचलन माओको सम्मान कि अपमान - मातृका पोखरेल
'भूपाल अर्चना' भाट प्रवृत्तिको राम्रो नमूना - मातृका पोखरेल
'समकालीन नेपाली कविता'मा व्यक्त संकीर्णता - मातृका पोखरेल
"घाम घामजस्तो छैन" एक पाठकका दृष्टिमा - मातृका पोखरेल
प्रलेस, "साइलक" र भट्टज्यूको साझा मंच - मातृका पोखरेल
टेप प्रकरण र सांस्कृतिक मोर्चाका चुनौतीहरू - मातृका पोखरेल
मैथिली कविहरूको लहान गोष्ठी - मातृका पोखरेल
अन्तरका सुसेलीहरू एक पाठकका आँखामा - मातृका पोखरेल
विकलको राजनीतिक जीवन - मातृका पोखरेल
कवि नरेश शाक्यको कविता यात्रामा 'परिवेश' को स्थान - मातृका पोखरेल
शरद वनेपा हिजो र आज - मातृका पोखरेल
सामाजिक मूल्यको कसीमा इच्छुकका कविताहरू - मातृका पोखरेल
मेरो आँखामा आनन्ददेव भट्ट - मातृका पोखरेल
सम्झनाको तरेलीमा हमाल सरहरू - मातृका पोखरेल
परिवर्तित सन्दर्भमा प्रगतिशील लेखक सङ्घ - मातृका पोखरेल
आजको प्रलेस : साझा प्रलेस - मातृका पोखरेल
साहित्यकार गणेश शर्मा : प्रतिबद्ध चेतनाको आवाज
औँलामा गन्न सकिने मान्छे : रोचक घिमिरे - मातृका पोखरेल
कर्मसंस्कारबारे मेरा केही धारणाहरु - मातृका पोखरेल

विषय -सूची ( रचना-सङ्ग्रह )

मित्रताको आकाश (कवितासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल
'घाम झुल्किनुअघि' (कथासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल
अनुहारहरू (कवितासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल
सन्त्रस्त आँखाहरु (कथासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल
'यात्राको एउटा दृश्य' (कवितासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल
सेतो दरवारको छेउबाट (कवितासङ्ग्रह) - मातृका पोखरेल

विषय-सूची ('मित्रताको आकाश' - कवितासङ्ग्रहमा संकलित कविताहरू)

शहरमा मार्क्स - मातृका पोखरेल
बूढो घोडा - मातृका पोखरेल
ऋषिकुटीतिर फर्केर हेर्दा - मातृका पोखरेल
लेख्नै बाँकी छ - मातृका पोखरेल
नयाँ आँधीको स्वागतमा - मातृका पोखरेल
अनेकोटले हेर्ने आँखा - मातृका पोखरेल
बाटो छाडेपछि - मातृका पोखरेल
ऐना - मातृका पोखरेल
चस्मा - मातृका पोखरेल
प्रश्नहरुको बाढी - मातृका पोखरेल
नक्कली हावा - मातृका पोखरेल
टर्चलाइट र सपना - मातृका पोखरेल
जंगबहादुर - मातृका पोखरेल
नरेश शाक्यका आँखा - मातृका पोखरेल
उपाध्याय बाजेको मम पसल - मातृका पोखरेल
मैले उतिबेलै भनेको थिएँ – मातृका पोखरेल
माटोको गन्ध – मातृका पोखरेल
नागार्जुनको सर्प - मातृका पोखरेल
मान्छेहरुको भर्‍याङ्ग - मातृका पोखरेल
भरखरै जस्तो लाग्छ - मातृका पोखरेल
सडकको सिकार - मातृका पोखरेल
पहिरो - मातृका पोखरेल
मित्रताको आकाश - मातृका पोखरेल
नयाँ प्रभातको खोजीमा - मातृका पोखरेल
दिल्लीका मच्छरहरु - मातृका पोखरेल
युद्धको नाट्यशाला - मातृका पोखरेल

विषय-सूची (फुटकर कथा)

तर यो सपना होइन - मातृका पोखरेल
सानिमा फेरि फर्किनु भएन– मातृका पोखरेल
चियाको खैरो जालो - मातृका पोखरेल
म निदाएको छैन - मातृका पोखरेल
अँधेरीे रातको एउटा कथा - मातृका पोखरेल
इतिहासको चिहानमाथि उभिएर- मातृका पोखरेल
उज्यालोको प्रतीक्षा – मातृका पोखरेल
मुक्तिनगर - मातृका पोखरेल
थवाङ हेर्ने रहर – मातृका पोखरेल
बाढीको आवाज – मातृका पोखरेल
अनिश्चित यात्रा - मातृका पोखरेल
महानगरभित्र - मातृका पोखरेल
कथा : रसिद

विषय-सूची (अनुदित रचना)

थाई भाषामा अनुदित कविता ( चस्मा ) บทกวี จาก เยาวชนปลดแอก เนปาล..
तीन कविता - [ हिन्दी अनुवाद - रश्मि शर्मा ]
An Episode of the journey - Matrika pokharel
मुझे भी नींद नहीं आई - मातृका पोखरेल
केही अनुदित रचनाहरू (अंग्रेजी) - मातृका पोखरेल
केही अनुदित रचनाहरू ( हिन्दी ) - मातृका पोखरेल

विषय-सूची (लघुकथा)

परिणाम - मातृका पोखरेल
श्राप - मातृका पोखरेल
म नास्तिक थिएँ - मातृका पोखरेल
तेजनारायण - मातृका पोखरेल

विषय-सूची (बालसाहित्य)

हिमाल - मातृका पोखरेल
घामजून - मातृका पोखरेल

विषय-सूची (संस्मरण/सम्झना/स्मृति लेख)

चेरबको त्यो निम्तो - मातृका पोखरेल
विनय रावल अब सम्झनामात्र बाँकी हुनेछ - मातृका पोखरेल
सम्झनाका पानाहरू पल्टाउँदा कवि 'इच्छुक' - मातृका पोखरेल
सम्झनामा श्यामप्रसाद - मातृका पोखरेल
मैले जनक दाइलाई यसरी बुझें - मातृका पोखरेल
पाइतो सरेको रात - मातृका पोखरेल
कलाकार मोहन खड्का एक प्रेरक व्यक्तित्व - मातृका पोखरेल
फ्ल्यासब्याकमा पदम खड्का - मातृका पोखरेल
माछा, जाँड र रुद्र खरेल - मातृका पोखरेल
घनश्याम ढकालको साँस्कृतिक उचाइ - मातृका पोखरेल
साँच्चैका जनकवि केवलपुरे किसान – मातृका पोखरेल

विषय -सूची (सन्दर्भ/प्रसङ्ग/पाठक प्रतिक्रिया)

समकालीन नेपाली कथामा वर्गीयता : डा.बिन्दु शर्मा
आन्दोलनमा स्रष्टा - मधुसुदन पन्थी
लोकतान्त्रिक सङ्घर्षमा प्रलेसका स्रष्टाहरूको योगदान र निष्कर्ष - विष्णु प्रभात
हामीले भोगेको भारतीय लोकतन्त्र - अनिल शर्मा
साहित्यकार-कलाकार परिचय कोश - नेपाल प्रज्ञा-प्रतिष्ठान
समकालीन नेपाली कविताका प्रवृत्तिहरू - डा. ताराकान्त पाण्डेय
वेदना पूर्णाड्क ७२ ( गणतन्त्र कविता विशेषाङ्क )
बगर, [पुरस्कार कि घाँस] सम्पादकीय
टुक्रा टुक्रा छरिएका मनहरू लिएर - अनिल श्रेष्ठ
इतिहासमा उदयपुरे साहित्य - नन्दलाल आचार्य
‘रूपा : स्रष्टासँग गाउँछिन् र सिर्जनासँग नाच्छिन्’ : शारदाप्रसाद भट्टराई
रूपाटार क्षेत्रको ऐतिहासिक परिचय : राममणि पोखरेल
अँध्यारो विरुद्ध उज्यालो : सुनेजानेका कुरा - विश्वराज ढुङ्गाना
उदयपुरगढी, पञ्चावती मा.वि. र मेरो अनुभूति - विश्वराज ढुङ्गाना
कम्युनिष्ट आन्दोलनमा उदयपुर - मोहनबहादुर खत्री
प्रतिनिधि नेपाली लघुकथाहरू - विनय कुमार कसजू
सुलेख साहित्यिक मासिक, (संस्मरण विशेषाङ्क)
शुक्लाप्रवाह, ( कथा विशेषाङ्क -२०६६ )
नव कविता - ५२ ( नेपाली प्रगतिशील कवि र कविता विशेषाङ्क -२०५८ )
हिमाल पहाडका कथा - होमशंकर बास्तोला
जनमत कविता : खण्ड २
प्रज्ञा समकालीन प्रतिनिधि नेपाली कविता - भाग दुई
नेपाली कथामा दलित - तेजविलास अधिकारी / पुरुषोत्तम रिजाल
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथा : भाग – ५
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कविता
समकालीन नेपाली कविता (कविता सङ्ग्रह -२०५७ )
समकालीन नेपाली कवितामा पूर्वको योगदान - प्रा.डा. भीम खतिवडा
समकालीन नेपाली कवितामा शिल्प - डा. नारायण गड्तौला
नेपाली साहित्यमा राष्ट्रिय स्वाधिनता चेत - प्रा.डा. भीम खतिवडा
नेपाली प्रगतिशील कवितामा राष्ट्रियताको चेतना - ईश्वरचन्द्र ज्ञवाली
समकालीन प्रगतिवादी नेपाली कवितामा वर्गद्वन्द्वको अभिव्यक्ति - अमर गिरी
समकालीन नेपाली कवितामा राजनीतिक चेतना - डा. मधुसुदन गिरी
समकालीन नेपाली कवितामा प्रतिविम्बित सामाजिक रूपान्तरण - पुरुषोत्तम सुवेदी
समकालीन नेपाली कवितामा राजनीतिक प्रभाव र भाव - कुमारप्रसाद कोइराला (विद्यावारिधि)
चितुवाको चित्त र चौतारीका चराहरू- दाहाल यज्ञनिधि
खगेन्द्रजीको झुसिलो डकार भ्रम र यथार्थता - डी. कौडिण्य
महिला साथी पुरुष साथी - रूद्र खरेल
जनआन्दोलन पछिका कवितामा प्रतिविम्बित सामाजिक यथार्थ - रूद्र खरेल
तेस्रो वार्ताअघिको पृष्ठभूमिमा एउटा टिपोट - नारायण ढकाल
कालो फूल र कालो बोकोको सन्दर्भ - ईश्वरवल्लभ
अनेक पथहरू र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता - खगेन्द्र संग्रौला
जनआन्दोलनबारे स्रष्टाहरू के भन्छन् - मातृका पोखरेल
प्रलेस, महाकाली सन्धि भ्रम र यथार्थ - डा. हेमनाथ पौडेल
जन-सांस्कृतिक आन्दोलन, एकेडेमी, ईश्वर वल्लभ र एमालेका रिकुटेहरू - डा. ऋषिराज बराल
सिर्जनामा सन्त्रास र धमिलो पोखरीमा माछा - प्रकाश सिलवाल
पोखरेलको 'यात्राको एउटा दृश्य' माथि परिचर्चा
घाम झुल्किनुअघि - अन्नपूर्ण पोष्ट
घाम झुल्किनुअघि - कान्तिपुर दैनिक
पोखरेलको घाम झुल्किनुअघि - नयाँ पत्रिका
अनुहारहरूका लागि कवि पोखरेल पुरस्कृत
विधुत्तरङ्गमा तरङ्गिदा - विष्णुविभु घिमिरे
एकातिर क्रान्ति अर्कातिर प्रणय - विवस वस्ती
सूर्य उदाउ अब - मातृका पोखरेल [साप्ताहिक समीक्षा, वर्ष-२९, अङ्क-५०, २०४५ साल]
हरियो बत्ती (कथा) - मातृका पोखरेल
ब्युँझौँ जागौं र एकगठ हौँ - मातृकाप्रसाद पोखरेलको अपिल
मधुपर्क प्रतिनिधि कथा
समकालीन नेपाली कविताको अन्तर्विषयक पठन - डा. लक्ष्मणप्रसाद गौतम
उदयपुर जिल्लाको साहित्यिक उतार-चढाव - रविमान लामजेल
उदयपुरे साहित्यको संक्षिप्त अभिरेखाङ्कन - नन्दलाल आचार्य
लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा स्रष्टाहरूको भूमिका - हेमनाथ पौडेल
आन्दोलन, कर्फ्यु र जीवन - रमेशप्रसाद भट्टराई
नोवेल पुरस्कारबारे खोई ? - अजनवी लिम्बु (पूर्ण)
कथाकारलाई धन्यवाद- मालती श्रेष्ठ
राम्रो कथा - कमला राजभण्डारी
साभार / सन्त्रस्त आँखाहरू
समकालीन नेपाली कवितामा प्रतिविम्बित सामाजिक रूपान्तरण - पुरुषोत्तम सुवेदी
गणतन्त्र कविता आन्दोलनको घोषणापत्र - स्रष्टा, चैत्र ३०
लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा स्रष्टाहरूको भूमिका - रमेशप्रसाद भट्टराई
समकालीन कथामा जनयुद्धको प्रभाव - डा. गोपिन्द्र पौडेल
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथा कोश - प्रा.डा.दयाराम श्रेष्ठ 'सम्भव'
समसामयिक प्रगतिवादी नेपाली कथा - डा. बिन्दु शर्मा
आधुनिक नेपाली कथामा अभिघात - डा. शान्तिमाया गिरी
प्रकाशगृहका स्रष्टा - कुलप्रसाद पराजुली
नेपाली प्रगतिवादी कविताको इतिहास - डा. हरिप्रसाद सिलवाल
नेपाली कथाको इतिहास - डा. लक्ष्मण प्रसाद गौतम / ज्ञानु अधिकारी
नेपाली कवितामा राष्ट्रिय स्वाधिनता चेत - डा. हेमनाथ पौडेल
प्रगतिशील लेखन र सांस्कृतिक रूपान्तरण - प्रा.डा. पशुपतिनाथ तिमल्सिना
समकालीन नेपाली प्रगतिवादी कवितामा सौन्दर्य चेतना - डा.प्रा. हेमनाथ पौडेल
रसुवाली कवि - टिप्पणि
हिमवत् खण्डको कला-साहित्य र संस्कृति - आरसी न्यौपाने
युद्धपछि कमरेडहरु - रसुवाली कवि
कृति परिचर्चा - मुक्तिनाथ शर्मा
बजार यात्रा ! - बलराम तिमिल्सिना
स्‍मृतिमा रुद्र खरेल
मातृका पोखरेलको कपाल - रसुवाली कवि
दक्षिण एसियाली कविताको परिप्रेक्ष्यमा समकालीन नेपाली कविताः एक तुलना - महेश पौड्याल
पाठक प्रतिकृया - आनन्ददेव भट्ट - ( वेदना - पूर्णाङ्क ४८-५० / २०४७ वैशाख )
पाठकीय- खगेन्द्र संग्रौला ( गणतन्त्रको खेती : कविता विशेषांक )
भाषा-साहित्यमा उदयपुरको चर्चा – नन्दलाल आचार्य
गणतन्त्र र नेपाली कविता - रमेशप्रसाद भट्टराई
नवकविताको प्रगतिशील कविता विशेषाड्क : मेरो दृष्टिमा - बलभद्र भारती
नेपाली कविताको धारागत सन्दर्भ, प्रगतिवादी कविता र समानान्तर समीक्षा – डा. ताराकान्त पाण्डेय

विषय-सूची (विविध / यात्रा-सन्दर्भ)

महेन्द्रनगरमा साहित्यिक जमघट - लक्ष्मी उप्रेती
खाँदाखाँदमा छादाछाद - मोदनाथ मरहट्टा
रचना, सिक्किम साहित्य यात्रा अङ्क (वर्ष ५५ अंक ३ पूर्णाङ्क १३८ भदौ–असोज २०७२)
झिल्टुङ् डायरी - अनिल शर्मा
प्राचीन सहरमा दौडादौड - लक्ष्मी भट्टराई 'परिधि'
स्मृतिमा वनारसभूमि - मोहन दुवाल
बेलबारी र श्रीअन्तुमा उभिन पाउँदा - नर्मदेश्वरी सत्याल
चित्लाङ यात्रा - डा. धनप्रसाद सुवेदी
चाइना दुई झल्को - नर्मदेश्वरी सत्याल
म कहाँनिर उभिएको छु ? - प्रकाश थाम्सुहाङ
पारिजातको घरमा - महेश पौड्याल
सुत्केरी होटलको सेल, दामनको मूला र वरमझियाको पेडा - रामप्रसाद पन्त
कीचकवधको कचकच – रामप्रसाद पन्त
दुर्घटनाको त्रासदीमा रुमल्लिँदै – रामप्रसाद पन्त
प्रज्ञाले‌ पो‌खियो‌ अन्तु - को‌किला ढकाल
बनारसमा पुग्दा, घुम्दा र कार्यक्रममा रमाउन पाउँदा… - मोहन दुवाल
ढाकाको मध्यरात - श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’
आउँदै गर माया नमार’ - केशव सिलवाल
छिम्केडाँडामुनिकम्बल खोसाखोस - सङ्गीतस्रोता
साहित्यिक पत्रकारहरूसँग झापा पुग्दा ….-मोहन दुवाल
यात्रा श्यामलीसितको - लतिका जोशी
भवानीको सम्झनामा मितेरी उत्सव - रामप्रसाद पन्त
उहाँ शायद कथाको प्लट सोचिरहनु भएको थियो - रमेशप्रसाद भट्टराई
सुनकोशीको तीरैतीर रुम्जाटारको यात्रा - खोमा तरामु मगर
फुल्चोकीमा छुटेको ‘सेक्सी चुनरी’ : प्रकाश गुरागाईं
उदयपुरमा साहित्यिक जमघट - मोहन दुवाल

विषय -सूची (अभिमत /वार्ता /अन्तर्वार्ता)

सांस्कृतिक विकृति रोक्न पहल गर्नुपर्छ - मातृका पोखरेल [ अन्तर्वार्ताकार - केशव नेउपाने]
सामूहिक संस्था र संस्थागत ढाँचामा लैजानुपर्छ - मातृका पोखरेल [वार्ताकार - चेतनाथ धमला]
लकडाउनले जुराएको सिर्जनशीलता - गोकुल अधिकारी
कार्यक्रम : कोरोना कहर
देशविदेशमा रहनुभएका साहित्यकारहरूको कोभिड–१९ को सन्दर्भमा भनाइ :
पुस्तक संवाद : मातृका पोखरेल
www.samachardainik.com मा २०७६ भाद्र २८ गते प्रशारित अन्तर्वार्ता ।
कार्यक्रम 'सिमली छाया'मा प्रगतिशील लेखक संघका पूर्व अध्यक्ष मातृका पोखरेलसँग कुराकानी - जनता रेडियोका लागि रामकुमार एलन
प्राज्ञ मातृका पोखरेलसँग अन्तरङ्ग संवाद - गङ्गा सुवेदी
फुटलाई रोज्नेहरुले आन्दोलन अघि बढाउनै सक्दैनन्
साथीहरूले छाडे पनि प्रलेस सम्मेलन रोकिन्न - मातृका पोखरेल
सांस्कृतिक आन्दोलनमा साझा मोर्चाको आवश्यकता झनै बढेको छ - मातृका पोखरेल
'प्रलेस नेपालका सबै प्रगतिशील र वामपंथीहरूको साझा मोर्चा हो' - मातृका पोखरेल
अन्तर्वार्ता - मातृका पोखरेल ( नवज्योति एफ. एम)
साहित्य सिर्जना विचार र चिन्तनबाट मुक्त हुन सक्दैन - मातृका पोखरेल
मार्क्सवादी दृष्टिकोणमा केन्द्रित भएर लेखिएको साहित्य नै प्रगतिवादी साहित्य हो - मातृका पोखरेल
केही पुस्तक प्रत्येक वर्ष दोहोर्यायर पढ्छु - मातृका पोखरेल
यतिबेला नेपाली साहित्यको मूलधार प्रगतिशील साहित्य नै हो - मातृका पोखरेल
प्रगतिशील रचनाहरू शक्तिशाली भए आएका छन् - मातृका पोखरेल
ज्ञानको मूल स्रोत पुस्तक नै हो - मातृका पोखरेल
“अहिलेको साहित्य प्रचारमुखी छ, जसले साहित्यको गुणवत्तालाई किचिदिएको छ ।” - मातृका पोखरेल
पारिजात दिदीलाई कविता लेखेर नियमित सुनाउनु पर्थ्यो - मातृका पोखरेल
राम्रा र जीवनोपयोगी कथाहरुले पाठक पाइरहेकै छन -मातृका पोखरेल
प्रगतिवादी कथा लेखन समग्र कथा लेखनमैं मूलधार हो - मातृका पोखरेल
साहित्य समाज रूपान्तरणको एउटा हतियार नै हो - मातृका पोखरेल
संगठित रूपमा प्रगतिशील आन्दोलनमा देखिने तर लेखनमा प्रगतिशील चिन्तन कतै नआउने समस्या बढ्दै गएको छ - मातृका पोखरेल
कला र अन्तरवस्तुसहितको जनपक्षीय लेखन प्रगतिशील साहित्य हो - मातृका पोखरेल
उन्नत विचार र कलाबाट संयोजन गरिएका रचनालाई म उत्कृष्ठ लेखन ठान्दछु - मातृका पोखरेल
मैत्री एफ.एम. को साहित्यिक कार्यक्रम 'सुनाख़री' का लागि रेडियो कुराकानी ।
साहित्यकार एवम् साहित्यिक पत्रकार मातृका पोखरेलसँग छोटो कुराकानी
मिर्मिरे एफ. एम - अन्तर्वार्ता ।
बिज एफएम (94.9) - अन्तर्वार्ता ।
सूर्योदय टेलिभिजनमा प्रसारित अन्तर्वार्ता - मातृका पोखरेल
नेपाल टेलिभिजनको श्रस्टा र सिर्जना कार्यक्रमका लागि टंक उप्रेतीले निबन्धकार रुद्र खरेलको श्रद्धान्जलीका सन्दर्भमा तयार पार्नु भएको कार्यक्रम ।
मातृका पोखरेल - नेपाल टेलिभिजनको जनगाथा कार्यक्रमका लागी अन्तर्वाता ।
मातृका पोखरेल - ( NTV news) को अन्तर्वार्ता।
केही अन्तर्वाताहरु - मातृका पोखरेल
वैचारिक प्रतिबद्धताले लेखनलाई कमजोर होइन अझ शक्तिशाली बनाउँछ ( अन्तर्वार्ता - मातृका पोखरेल )

विषय-सूची (भूमिका/मन्तव्य/शुभकामना/पाठक प्रतिक्रिया/सम्पादकीय)

ऋषिराम नेउपानेको जीवनी र स्रष्टा द्रष्टाका विचार
नेपाली उपन्यासमा गणतान्त्रिक चेत - डी.आर. पोखरेल
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथा : भाग -५ (विभागीय मन्तव्य)
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथा : भाग -४ (विभागीय मन्तव्य)
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथा : भाग -३ (विभागीय मन्तव्य)
अभिव्यक्ति द्वैमासिक ( पूर्णाङ्क - २०० )
प्रलेस - २१ / विचार, विश्लेषण र सिर्जनाको केन्द्रीय प्रकाशन [सम्पादकीय]
आलेखन वर्ष-६, पूर्णाङ्क-२ [सम्पादकीय]
विकल स्मारिका - २०६८ [सम्पादकीय]
विकल स्मारिका - २०६९ [सम्पादकीय]
विजय शब्द-बिम्ब [सम्पादकीय]
गोमा-रत्न खण्डकाव्य - मणिकुमार पोखरेल (भूमिका)
यथार्थ प्रतिबिम्ब - मञ्जुलाल श्रेष्ठ (भूमिका)
सङ्कल्प यात्रा - सौगात आचार्य, (भूमिका)
निरङ्कुशता - राधेश्याम लेकाली, (भूमिका)
बिचरा कर्फ्यु - मिथिला फुयाल, (भूमिका)
गोरू महापुराण - डा. गणेशकुमार पौडेल (भूमिका)
बन्दुक, आँसु र फूलहरू - डि. कौडिन्य, (भूमिका)
वेदनाका स्वरहरू - सि. बि. गड्तौला, (भूमिका)
सम्झनाका झिल्काहरू -विष्णुबहादुर सिंह, (भूमिका)
हलकारा - वर्ष - १०, अङ्क - २ साउन-आश्विन - २०४६ [पाठक प्रतिकृया]
प्रज्ञा आधुनिक नेपाली कथाकोश [विभागीय मन्तव्य]
जगदीश घिमिरेका प्रतिनिधि कथाहरू [विभागीय मन्तव्य]
काजिमान कन्दङ्वा र विष्णु नवीनको कथाकारिता [विभागीय मन्तव्य]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ८४ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ८३ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ८२ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ८१ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ८० [सम्पादकीय]
समसामयिक प्रगतिवादी नेपाली कथा - डा. बिन्दु शर्मा [विभागीय मन्तव्य]
नेपाली कथामा दलित - तेजविलास अधिकारी / पुरुषोत्तम रिजाल [विभागीय मन्तव्य]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ७९ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ७८ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ७७ [सम्पादकीय]
समकालीन साहित्य : पूर्णाङ्क -७६ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क - ७५ [सम्पादकीय]
'समकालीन साहित्य' पूर्णाङ्क- ७४ [सम्पादकीय]
समकालीन साहित्य पूर्णाङ्क - ७३ [सम्पादकीय]
समकालीन साहित्य - पूर्णाङ्क ७२ [सम्पादकीय]
समकालीन साहित्य - पूर्णाङ्क - ७१ [सम्पादकीय]
फेरि पनि छिम्कालेकमा गुन्जिरहन्छन यी गीतहरू - अनिल श्रेष्ठ (भूमिका)
अथक साथक मोहनबहादुर कायस्थ - यादवराज घले (भूमिका)
हिउँ फुल्ने गाउँहरू - कृष्ण उदासी (भूमिका)
खोर - खेम थपलिया (भूमिका)
पर्दा पछाडि - कर्ण दयाल (गजल सङ्ग्रह )- शुभकामना
नालिस- सीता शर्मा (भूमिका )
युद्धक्षेत्रको मैदान हेर्दा (भूमिका )
वेदनाका स्वरहरू (भूमिका )
साम्बुङ् - कलाङ् ( भूमिका )
बेथिति बिस्कुन - मंजुलाल श्रेष्ठ ( भूमिका )
नागरिकता - राजु शर्मा ( भूमिका )
पैंतालाले थिचेको ईश्वर - रोहित दाहाल ( भूमिका )
नाम नखुलेको कालो पदार्थ - रूद्र बबी ( भूमिका )
अनुभूतिका क्षणहरू - रमा पोखरेल ( भूमिका )
मकालु रजत स्मारिका - शुभकामना
त्यसपछि फुलेन गोदावरी- महेश पौड्याल (कथासङ्ग्रह) - भूमिका
पाठक प्रतिक्रिया - मातृका पोखरेल ( वेदना, पूर्णाङ्क - ४०/४१ )
लेख्नेको बोली - बालमुकुन्द कार्की ( भूमिका )

विषय-सूची(प्रकाशन-सूची/वार्ता/अन्तर्वार्ता)

लेखक सधैं स्वतन्त्रताको पक्षमा हुन्छ - डा.बेञ्जु शर्मा ( अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल )
कृतिको गुणवत्ता बजारशास्त्रबाट निर्धारित हुन थालेको छ - डा. ऋषिराज बराल ( अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल )
प्रगतिशील लेखनको अवस्था सशक्त बन्दैछ - आनन्ददेव भट्ट ( अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल )
जनतानै इतिहासका निर्माता हुन् - श्यामप्रसाद शर्मा [अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल]
राजनीतिबाट मुक्त साहित्यको माग राजनीतिकै अर्को पाटो मात्र हो - निनु चापागाईं [अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल]
जनताका निम्ति साहित्य लेखिन्छ - केवलपुरे किसान [अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल]
लोकतन्त्रका लागि लाग्नु अपरिहार्य - आनन्ददेव भट्ट ( अन्तर्वार्ताकार : मातृका पोखरेल )
प्रकाशन क्रमसूची

विषय -सूची (शोधपत्र/अनुसन्धान/विशेषाङ्क)

घाम झुल्किनुअघि कथासङ्ग्रहको विधातात्विक अध्ययन - रीता पोखरेल
इतिहासको चिहानमाथि उभिएर काथाको शैलीवैज्ञानिक विश्लेषण - समरिता कुमारी सिंह
सिर्जनाको आलोकमा मातृका पोखरेल - चक्रब्यूह थापा
अँधेरी रातको एउटा कथा, कथाको शैलीवैज्ञानिक विश्लेषण - पुष्पा मल्ल
मातृका पोखरेलका प्रतिनिधि कथाहरू ===== [ कौशिकी - पूर्णाङ्क ४८ ]
'सन्त्रस्त आँखाहरू' कथासङ्ग्रहको कृतिपरक अध्ययन - नेत्रप्रसाद चापागाईं
साहित्यिक मासिक जनमत [ वर्ष-२४, अङ्क-११/१२ पुस- २०६४] मातृका पोखरेल विशेष अङ्क
विधा तत्वका आधारमा सन्त्रस्त आँखाहरु कथासङ्ग्रहको अध्ययन- विनिता कुइँकेल
मातृका पोखरेलको काव्यकारिता- यमलाल आचार्य
‘घाम झुल्किनु अघि’ कथासङ्ग्रहको कृतिपरक अध्ययन - टङ्कप्रसाद पोखरेल
मातृका पोखरेलको जीवनी, व्यक्तित्व र कृतित्वको अध्ययन - चक्र बूढा थापा

विषय -सूची ( अडियो/भिडिओ )

काव्य सुधा को कवि र कविता - हरेकपल डट कम
विराटनगरमा साहित्य अंक-१५
अन्तर्वार्ता - मातृका पोखरेल ( नवज्योति एफ. एम)
अन्तर्वार्ता - हिमशिखर टेलिभिजनका लागि घनश्याम पथिक
मिर्मिरे एफ. एम - अन्तर्वार्ता ।
राजतन्त्र राख्ने फेरि … (गीत)
बिज एफएम (94.9) - अन्तर्वार्ता ।
लोकतन्त्र यदी यस्तै …… (गीत)
को हुन् दामु, चामु र पध्मु ? - डिल्लीप्रसाद पोखरेल
पोखरेल वंशका ज्येस्ठ नागरिक ९३ वर्षीय पूर्णरमण उपाध्यायसंगको कुराकानी - मातृका पोखरेल
सूर्योदय टेलिभिजनमा प्रसारित अन्तर्वार्ता - मातृका पोखरेल
सँझ्या साहित्यको आयोजनामा २०७४ भाद्र १० गते आयोजित कविता वाचन कार्यक्रममा ।
'त्यसपछि फूलेन गोदावरी' कथासङ्ग्रहका बारेमा मन्तव्य राख्दै कथाकार एवं कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि मातृका पोखरेल ।
त्यसबेलाको थामखर्कमा खानेपानीको सम्झना - जयमाया पोखरेल
रुपाटार, गहते निवासी लक्ष्मीप्रसाद पोखरेलसँग २०७४ साल बैशाख १४ गते गरेको कुराकानी ।
कवि विप्लव ढकालको कविता - "स्वैरप्रेमिका"
चीनको ग्रेटवालमा नेपाल प्रज्ञा - प्रतिष्ठानको टोली ।
इतिहास पुरुष : ‘तीन लाल’को सालिक बेहाल
नेपाल श्रष्टा समाजको कार्यक्रम ( २०६९ साल )
ठानागाउँ -७, बासपानी ( हाल, सुरुङगा - झापा ) निवासी डिल्ली प्रसाद पोखरेलसँग २०७३ साल मङ्सिर २५ गते गरिएको कुराकानी । - मातृका पोखरेल
मातृका पोखरेलको कविता - " नरेश शाक्यका आँखा"
नेपाल टेलिभिजनको श्रस्टा र सिर्जना कार्यक्रमका लागि टंक उप्रेतीले निबन्धकार रुद्र खरेलको श्रद्धान्जलीका सन्दर्भमा तयार पार्नु भएको कार्यक्रम ।
मातृका पोखरेल - नेपाल टेलिभिजनको जनगाथा कार्यक्रमका लागी अन्तर्वाता ।
मातृका पोखरेल - हामी पढ्छौ पारिजातका कविता
मातृका पोखरेलको कविता - 'दिल्लीका मच्छरहरु'
२०१५ सेप्टेम्बर ६ -१२ तारिख सम्म चाइनाको बेइजिङ्गमा सम्पन्न कार्यक्रमको भिडियो क्लिप ।
मातृका पोखरेल - चीन यात्रा ( २०७० साल चैत्र १० - २० )
मातृका पोखरेलको कविता - उपाध्याय बाजेको मम पसल
मातृका पोखरेलको कविता "मान्छेहरूको भर्याङ्ग"
प्रगतिशील लेखक संघको नवौं रास्ट्रिय सम्मेलन
नन्दलाल उपाध्याय (१९७०-२०६६) - ठानागाउँ -४, थामखर्क, उदयपुर
मातृका पोखरेल - ( बेलबारी, २०७२ साल असार १२ गते )
मातृका पोखरेलको कविता - सर्त
मातृका पोखरेलको कविता - मित्रताको आकाश
मातृका पोखरेल - ( NTV news) को अन्तर्वार्ता।
मातृका पोखरेल - "नेपाली साहित्यमा राष्ट्रिय स्वाधिनता चेत" कार्यक्रम ( बिराटनगर )
मातृका पोखरेल - ( दाहालको दैलो अनामनगरमा २०७३ साल कार्तिक २० गते )
रूपाटार गाविस -७, उदयपुरका ९३ वर्षीय भक्तबहादुर ठकुरीसँग २०७३ साल असोज २८ गते गरिएको कुराकानी
पुराना कुराहरु - ( डिल्लीप्रसाद दाहालसँगको कुराकानी )
एभरेष्ट टेलिभिजन - शब्द सुसेली कार्यकमका लागि जीवराम अधिकारीसँग
नेपाल टेलिभिजनको चौतारी कार्यक्रममा मातृका पोखरेल
मिनु पोखरेलसँग मातृका पोखरेल नेपाल टेलिभिजनको अन्तर्ध्वनी कार्यक्रममा

विषय -सूची ( व्यक्तिगत अभिलेख सङ्ग्रह )

बिबिध/ अभिलेख सङ्ग्रह - ३
बिबिध/ अभिलेख सङ्ग्रह - २
बिबिध/ अभिलेख सङ्ग्रह - १

विषय -सूची ( तश्वीरसङ्ग्रह )

फोटो एल्वम - २२
फोटो एल्बम - २१
फोटो एल्बम - २०
फोटो एल्बम - १९
फोटो एल्बम - १८
फोटो एल्बम - १७ (असम, मणिपुर र मेघालय साहित्यिक यात्रा बैशाख - २०७३ )
फोटो एल्बम - १६ ( चिन भ्रमण - २०७० साल चैत )
फोटो एल्बम - १५
फोटो एल्बम - १४
फोटो एल्बम - १३ ( चीन भ्रमण - July 2 - July 8 , 2017 )
फोटो एल्बम - १२ (चीन भ्रमण - २०१५ सेप्टेम्बर ५-१३ )
फोटो एल्बम - ११ ( थाम्खर्क,कबासेटार )
फोटो एल्बम - १०
फोटो एल्बम - ९
फोटो एल्बम - ८
फोटो एल्बम - ७
फोटो एल्बम - ६
फोटो एल्बम - ५
फोटो एल्बम - ४
फोटो एल्बम - ३
फोटो एल्बम - २
फोटो एल्बम - १

विषय -सूची (टिप्पणि / समिक्षा / समालोचना)

आलोचनाको यात्रा : यात्राको एउटा दृश्य - तेलवलास अधिकारी
मित्रताको आकाशमा उडान भर्दा - प्रदीप सापकोटा
घाम झुल्किनुअघि कथामा विश्वदृष्टि - अनिल अधिकारी
प्रकाशगृहका स्रष्टा / मातृका पोखरेल - कुलप्रसाद पराजुली
मित्रताको आकाशमा विचरण गर्दा - डा. पुष्करराज भट्ट
मित्रताको आकाश : विचारको प्रकाश - तेजविलास अधिकारी
मित्रताको आकाशमा विकृतिको काव्यिक चिरफार - डा.बिन्दु शर्मा
मित्रताको आकाशमा रुमलिँदा – अरुणबहादुर खत्री “नदी”
‘मित्रताको आकाश’मा मातृका-सृजना : ठाकुर शर्मा भण्डारी
सेतोदरबारको छेउबाट : मातृका पोखरेल - केदार थाक्ले
सचेत कविता - छविरमण सिलवाल
समयको नयाँ तस्बिर 'घाम घुल्किनुअघि' - शैलज पौडेल
मातृकाका केही कृतित्व र केही व्यक्तित्व - ज्ञानराज सुवेदी
“मित्रताको आकाश” मा प्रवेश गर्दा – डा. गोविन्द आचार्य
‘मित्रताको आकाश’मा इन्द्रधनुषी विम्ब - गोपीरमण उपाध्याय
मातृका पोखरेलका कवितामा मार्क्सवादको प्रयोग - डा.धनप्रसाद सुवेदी
उज्यालोको खोजीमा - समय [२०६२ जेठ ६ गते]
कविताभित्रको गायन 'यात्राको एउटा दृश्य'
कमरेड पाताल बिरुद्धको मोर्चा - सङ्गीत स्रोता
युवा चेतनाका लागि - बन्दना ढकाल
अन्धकारको प्रतिरोधमा : घामझुल्किनु अघि - प्रमोद धिताल
आलोचनात्मक यथार्थको प्रतिनिधि कथा : घामझुल्किनु अघि - हिरामणि दुखी
प्रतिबद्धतामा स्वतन्त्रता हुन्छ र ? अच्युतम भट्टराई
'सेतो दरबारको छेउबाट' नियालेर हेर्दा - इस्माली
'सेतो दरबारको छेउबाट' को सुन्दर प्रतिबिम्ब - पुन्य गौतम 'विश्वास'
'सेतो दरबारको छेउबाट' एक दृष्टि - अपराजित क्षेत्री
'सेतो दरबारको छेउबाट' लाई नियालेर हेर्दा - निर्मला बिष्ट
'यात्राको एउटा दृश्य' - सावित्री श्रेष्ठ
मानवीय मूल्यमा आधारित सन्त्रस्त आँखाहरू - प्रतिरोध कार्की
विद्रोह यात्राको एउटा दृश्य - चेतनाथ धमला
यात्राको दृश्यावलोकन - बाबुराम विश्वकर्मा
अँध्यारोमात्र छैन यात्राको एउटा दृश्यमा - अभिनव
'यात्राको एउटा दृश्य'भित्रको दृश्य - कमल गिरी
रक्तआहालमा कुसुमित आगोका फूल - यादव थपलिया
यात्राको दृश्य देक्दै गरेका मातृका पोखरेल - मोहन दुवाल
कवितामा समसामयिकताको आवाज - विवस वस्ती
उज्यालोको खोजीमा पोखरेल - इश्वरीप्रसाद ज्ञवाली
'यात्राको एउटा दृश्य' एउटा कवितात्मक सङ्ग्रह - भोगीराज चाम्लिङ
मातृका पोखरेलको 'सन्त्रस्त आँखाहरू' हेर्दा - गंगा
मातृकाका 'सन्त्रस्त आँखाहरू' - विमल बराल
'सन्त्रस्त आँखाहरू' समयको विसंगत तस्बिर - विवस वस्ती
'सन्त्रस्त आँखाहरू' को गहिराईमा - प्रकाश योञ्जन
'सन्त्रस्त आँखाहरू' - विजय सापकोटा
आशावादी कथाहरूको संगालो 'सन्त्रस्त आँखाहरू' -अभिनव
समाजवादी यथार्थवादको कसीमा 'सन्त्रस्त आँखाहरू' - बन्दना ढकाल
'सन्त्रस्त आँखाहरू' - यादव भट्टराई
समयका एक पाटोका पठनीय कथाहरू - ध्रुव मधिकर्मी
'सन्त्रस्त आँखाहरू' गरिखानेहरूको कथा - तिलक चाम्लिङ
'सन्त्रस्त आँखाहरू' भित्र मातृका पोखरेल [नेपालीपत्र २०६२ वैसाख ९ गते]
सन्त्रस्त आँखाहरू श्रमजीवी वर्गको पीडा - विवस वस्ती
अनुहारहरूका पनि अनुहार - चेतनाथ धमला
अनुहारहरू भित्र कवि मातृका - सगरमाथा
अनुहारभित्र कवि मातृका - जनएकता साप्ताहिक [२०६५ जेठ २७]
आलोचनात्मक यथार्थवादतिर उन्मुख सुन्दर कथाहरू - नीलकमल
घाम झुल्किनुअघि - ऋद्धिरमण घिमिरे
गहन कथाहरू - नवयुवा मासिक
राजनीतिको कथाकारीय सर्जरी - भोगीराज चाम्लिङ्
सामाजिक र राजनीतिक विकृतिमाथि प्रहार - श्रीओम रोदन
प्रगतिवाद र कवि मातृका पोखरेलको ‘यात्राको एउटा दृष्य’- नन्दलाल आचार्य
मातृका पोखरेलका 'सन्त्रस्त आँखाहरू'- मदनमोहन जोशी
'सन्त्रस्त आँखाहरू' भित्रका कथा र समकालीन मूल्यबोध - विजय चालिसे
अन्धकारको प्रतिरोधमा घाम झुल्किनुअघि - प्रमोद धिताल
कवि मातृका पोखरेल र उनको सेतो दरवारको छेउबाट - बलभद्र भारती
टिप्पन समालोचना / 'सन्त्रस्त आँखाहरू' - खेम थपलिया
नेपाली कथा र कथाकार / मातृका पोखरेल - दयाराम श्रेष्ठ 'सम्भव'
यात्राको एउटा दृश्यभित्र नियाल्दा - केसरी अमगाई
मातृका पोखरेलको काव्यकारिता - महेश प्रसाईं
'अनुहारहरू ' अँध्यारोको दिप - महेन्द्र भण्डारी
मातृका पोखरेल र उनको साहित्य : एक चिनारी - मोहनबहादुर कायस्थ
सर्पसँग पौंठेजोरी खेल्ने कविको कविता सङ्ग्रह 'यात्राको एउटा दृश्य' - रामप्रसाद ज्ञवाली
सेतो दरबारको छेउबाट कवि मातृका पोखरेल - गोपीरमण उपाध्याय
'सन्त्रस्त आँखाहरु' माथि समालोचनात्मक दृष्टि - सी. बी. आचार्य
मातृका पोखरेलका कवितामा वैचारिक स्वर – हेमनाथ पौडेल
अनुहारहरुको अनुहार- सीता शर्मा
प्रगतिशील दृष्टिचेतका लेखक : मातृका पोखरेल - मोहन दुवाल
मातृका पोखरेल : समसामयिक कथ्यका कवि- प्रा. राजेन्द्र सुवेदी
अन्तरङ्ग पर्यवेक्षणमा "घाम झुल्किनुअघि" - डा.गोपीन्द्र पौडेल
" अनुहारहरु" मा प्रतिबिम्बित अनुहारहरु - तेजविलास अधिकारी
कला र विचारमा माझिएका र परिवर्तनको राग बोकेका कविता - पूर्ण इन्फादा
'सेतो दरबारको छेउबाट' (कवितासङ्ग्रह) भित्र विचरण गर्दा - पुण्य कार्की
समकालीन नेपालको अनुहार : ‘अनुहारहरू’- धनप्रसाद सुवेदी ‘श्रमिक’
कवि मातृका पोखरेलका काव्यप्रवृत्तिहरू: ‘अनुहारहरू’को सेरोफेरोमा - पुण्य खरेल
कवि मातृका पोखरेलको ‘यात्राको एउटा दृष्य’: एक विश्लेषण - नन्दलाल आचार्य
घाम झुल्किनुअघि : सत्ताको क्रूर कथा - गोपाल अश्‍क
निर्णय कथाको समाजशास्त्रीय विश्लेषण - शेखर अर्याल
घाम झुल्किनु अघिः आलोचनात्मक यथार्थवाददेखि समाज यथार्थवादसम्म - डा.मधुसूदान गिरी